فشار خون
فشار خون
به زبان ساده هنگامی که سرخرگ‌های بزرگ ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست بدهند و عروق کوچک نیز باریکتر شوند، بیمار دچار افزایش فشار خون میشود .
فشار خون تا مراحل انتهایی اکثرا هیچ علامتی ندارد.
فشارخون به طور طبیعی در اثر هیجان و فعالیت بدنی بالا می‌رود، اما فردی که دچار بیماری فشارخون بالا است، به هنگام استراحت نیز فشار خونش بالاتر از حد طبیعی است.
علل ایجاد فشار خون بالا
برخی عواملی که فرد را مستعد ابتلا به فشار خون می کنند :
* سن بالای 60 سال با افزایش سن احتمال بروز فشار خون افزایش می یابد
* اضافه وزن
* کشیدن سیگار
* مصرف الکل
* رژیم غذایی حاوی نمک زیاد یا چربی اشباع شده
* عدم مصرف میوه و سبزی
* نداشتن فعالیت بدنی کافی و کم تحرکی
* استرس
* عوامل ژنتیکی ( اگر یکی از والدین و یا هر دو دچار فشار خون بالا باشند، خطر ابتلای فرزند به فشار خون افزایش می یابد).
* مصرف‌داروهای ضد بارداری ، استروییدها و بعضی از انواع داروهای مهارکننده اشتها, برخی داروهای بدنسازی
* نژاد : سفید پوستان ونژاد هندواروپایی بیشتر دچار افزایش فشار خون می شوند.
بیش از سه و نیم میلیارد نفر از جمعیت جهان در آستانه فشار خون بالا قرار دارند و در حدود ۸۷۰ میلیون نفر در سراسر جهان دارای بیماری فشار خون بالا هستند.
عوارض فشار خون بالا
- سکته مغزی
- حمله قلبی
- نارسایی احتقانی قلب و ورم ریه
- نارسایی کلیه
- آسیب چشمی و مشکل بینایی
براساس گزارش دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت ( هرچه فشار خون بالاتر باشد، میزان امید به زندگی پایین تر خواهد بود).
پیشگیری از بیماری فشارخون
- کنترل وزن ، کم کردن حتی یک کیلوگرم از وزن برای کنترل فشار خون مفید است.
- انجام ورزش مرتب، 30 دقیقه ورزش در هر روز بهترین راه مبارزه با پرفشاری خون است.
- کم کردن مصرف نمک و غذاهای پرچرب.
- داشتن رژیم غذایی حاوی میوه و سبزیجات ، لبنیات کم‌چرب و غذاهای حاوی پتاسیم نظیر دانه‌های سبوس‌دار و خشکبار.
- عدم مصرف مشروبات الکلی و سیگار.
- اندازه گیری فشار خون حداقل هر شش ماه یک بار.
- زنان باردار باید مرتب برای معاینه پیش از زایمان به پایگاه های بهداشتی درمان و خانه بهداشت مراجعه کنند تا کارشناسان بهداشت بتواند به پرفشاری احتمالی خون در دوران بارداری پی برده و به کنترل آن اقدام نمایند.
- خانم هایی که قرصهای پیشگیری از بارداری استفاده می کنند باید فشار خون خود را مرتب کنترل نمایند.
- پرهیز از مصرف سوسیس، کالباس، کنسرو گوشت، برگرها و سایر فرآورده‌های گوشتی به علت دارا بودن مقادیر بالای سدیم و همچنین پرهیز از سبزی‌های کنسروشده در آب نمک، زیتون شور، چیپس و سایر تنقلات شور. مواد حاوی کافئین از قبیل قهوه ، چای ، نوشابه‌های کولا و شکلات، سبب افزایش فشارخون می‌شوند و باید در حد اعتدال مصرف شوند.
- اجتناب از مصرف غذاهای سرخ کرده یا غذاهایی که در درجه ی حرارت‌های بسیار بالا و یا با مدت زمان طولانی تهیه می شوند، و عدم استفاده ی چند باره از روغن‌های آشپزی .
- استفاده از گوشت سفید به جای گوشت‌های قرمز.
- کنترل استرس ، زیرا یکی از عوامل بالا بردن فشار خون که بسیار سریع هم عمل می کند، استرس و عصبانیت است.
- استراحت به میزان کافی هر روز زیرا کار کردن بی وقفه بیشترین فشار را بر سلامتی فرد وارد خواهد کرد.
تست های آزمایشگاهی نقش تشخیصی در پرفشاری خون ندارند ولی اغلب، آزمایش های عمومی به منظور کمک به ارزیابی و پایش عملکرد اعضا و آزمایش های اختصاصی برای تشخیص بیماری هایی که ممکن است موجب بروز یا تشدید فشار خون بالا شده باشند در خواست می شوند.
آزمایش های عمومی :
تست فشار خون
* آزمایش تجزیه ادرار (کامل ادرار) برای بررسی وضیعت کلیه ها.
* اندازه گیری هماتوکریت (به عنوان بخشی از شمارش خون کامل) به منظور بررسی نسبت مایع به مواد جامد خون
(نیتروژن اوره خون BUN) و یا کراتینین برای تشخیص و پایش اختلال عملکرد کلیه ها یا پایش اثر داروها بر آنها.
* اندازه گیری پتاسیم (به عنوان بخشی از آزمایش های الکترولیت ها شامل سدیم، کلر و دی اکسید کربن)، به منظور ارزیابی و پایش الکترولیت های بدن.
* اندازه گیری قند خون ناشتا.
* اندازه گیری کلسيم خون، به منظور تشخیص میزان کلسیم تام یا کلسیم یونیزه موجود در گردش خون؛ افزایش فعالیت غدد پاراتیرویید که موجب افزایش کلسیم سرم می شود همراه با فشار خون بالا وجود دارد.
* اندازه گیری (TSH )هورمون محرک تیرویید (T4)هورمون تیرویید به منظور تشخیص و پایش اختلال عملکرد تیرویید.
* آزمایش چربی خون، به منظور ارزیابی مقادیر کلسترول تام، کلسترول HDL کلسترول LDL و تری گلیسیرید.
آزمایش های اختصاصی :
- اندازه گیری آلدوسترون (هورمون غدد فوق کلیه که اثر اصلی آن، توازن آب و الکترولیت ها از راه افزایش باز جذب سديم و دفع پتاسیم است).
- رنین (نوعی آنزیم پروتئولیزی سنتز، ذخیره و ترشح شده به وسیله سلول های مجاور گلومرولی کلیه ها که با کاتالیز تبدیل آنژیوتانسینوژن به آنژیوتانسین، نقش خود را در تنظیم فشار خون اعمال می کند) به تشخیص تولید بیش از حد آلدوسترون به وسیله غدد فوق کلیوی (که ممکن است ناشی از تومور آن باشد) کمک می نماید.
- اندازه گیری کورتیزول اصلی ترین گلوکوکورتيکوييد طبیعی که به وسیله غدد فوق کلیوی ساخته میشود و بر متابولسیم گلوکز، پروتئین و چربی ها اثر می گذارد، به منظور تشخیص تولید بیش از حد آن که ممکن است در اثر سندرم کوشینگ روی دهد.
- اندازه گیری کاته کولامینها و متانفرينها، شامل اپی نفرین، نوراپی نفرین و متابولیت های آنها به منظور کمک به تشخیص وجود فئوکروموسیتوم که می تواند موجب بروز دوره هایی از پرفشاری شدید شود.
